Budowa ryb

Budowa ryb

Głowa

Głowa wyposażona jest w oczy (są wyjątki) nie posiadające powiek. Ryby rozpoznają kolory i potrafią odróżniać widmo świata, a co za tym idzie są w stanie na podstawie tego czynnika rozpoznawać pory roku . Poznanie zasad funkcjonowania tego zjawiska daje akwaryście możliwość  wpływania na cykliczność tarła lub wyeliminowanie czynników stresogennych. Pysk ryby utworzony jest pod potrzeby przyjmowania pokarmu, to jego najważniejsza rola. Powiązanie podstawowych informacji o miejscu występowania danego gatunku z budową pyska daje możliwość akwaryście na ocenę metody i typów pokarmowych. Wyrostki napotykane wokół pyska nazywamy wąsami.

Otwory przed oczami nazywamy nozdrzami. Nozdrza u ryby nie biorą udziału w procesie oddychania, tylko w procesie rozpoznawania zapachów. Mózg ryby jest dość prosty w budowie. Dla akwarysty ważną uwagą będzie, że posiada on dobrze rozwinięte sektory odpowiadające za wzrok i węch. Mózg rybi ma możliwość interpretacji ,,czuciowej,, (ból). Czucie to może mieć charakter mechaniczny jak i chemiczny. Oznacza to, że ryba czuje doskonale ból zarówno od uderzenia jak i w czasie trwania choroby. Te sam sektor mózgu odpowiada za ,,czucia,, związane z niesprzyjającymi warunkami zewnętrznymi. Możemy domniemywać że ryba może odbierać niesprzyjające warunki fizyko – chemiczne jako formę bólu!.

Kształt ciała

Na wygląd ryby największy wpływ mają czynniki środowiskowe, w których dany gatunek przebywa. Poznanie zasad ich oddziaływania na organizm ryby daje możliwość akwaryście na wstępną ocenę warunków w jakich dany gatunek żyje na podstawie samego kształtu zewnętrznego.

Linia boczna

Jest to narząd ryby zbudowany jakby z szeregu wielu otworów znajdujących się po obu stronach ciała. Dzięki niej ryba jest w stanie rozpoznać, czy do pomieszczenia wszedł jej właściciel czy osoba obca. Linia boczna uczestniczy także (w zależności od gatunków) w procesach zdobywania pokarmu jak i rozrodczych. Pełni ona także bardzo ważna rolę w funkcjonowaniu systemu ostrzegawczego oraz systemu docieralności informacji o czynnikach zewnętrznych do mózgu.

Zachwianie jej funkcjonowania często mylone jest z chorobami ,,tlenowymi,, lub efektem przekarmienia ryb.

Łuski

Łuski ryby stanowią składową jej skóry. Łuski większości gatunków nie mają bezpośredniego kontaktu z środowiskiem zewnętrznym. Pokryte są one przezroczystym naskórkiem. Odstająca lub wyrwana łuska winna być alarmem dla akwarysty, że została przerwana strefa ochronna śluzówki i naskórka . Strefy graniczne naskórka i łusek wyposażone są w komórki odpowiadające za wybarwienie ryb. Inne komórki odpowiadają za wybarwienie, a inne za połysk- lśnienie. Poznanie ich zasad funkcjonowania i ich zależności od organów oraz układów organizmu ryby daje możliwość akwaryście na wpływanie na te zjawiska.

Narządy rozrodcze

Jest to bardzo czuły zespół organów odpowiadających za rozród. Organy te są bardzo wrażliwe na czynniki wewnętrzne jak i zewnętrzne!. Często przyczyną braku tarła jest właśnie nieznajomość podstawowych czynników zewnętrznych mających wpływ na funkcjonowanie narządów rozrodczych. Poszczególne gatunki w drodze ewolucji doprowadziły do różności budowy narządów rozrodczych.

Mało który akwarysta wie, że właśnie gonady są odpowiedzialne także za agresję ryby czy nawet jej kolory.

Pęcherz pławny

Pęcherz pławny może być różnej wielkości (nawet u tego samego gatunku). Są gatunki, które w drodze ewolucji zredukowały ten narząd lub go nie posiadają wcale. Jego funkcjonowanie jest ściśle związane z układem pokarmowym, wydalniczym i krwionośnym. Poznanie podstawowych tych zależności daje możliwość akwaryście na bardziej precyzyjne rozpoznawanie niektórych schorzeń lub chorób.

Jego głównym zadaniem jest utrzymywanie ryby na danej głębokości /brak efektu tonięcia/.

Płetwy

Organizm ryby jest wyposażony w kilka typów płetw. Płetwa zbudowana jest z błony osadzonej na promieniach. Poznanie zasad  funkcjonowania płetw może powiedzieć akwaryście miedzy innymi o sposobie pobierania pokarmu, odmienności płciowej, czy miejscu występowania danego gatunku w jeziorze. Często schorzenia płetw u ryb mylone są z objawami groźnych chorób. W wielu przypadkach stanowią one klucz do zaszeregowań gatunkowych.

Szkielet

Główną funkcją szkieletu u ryb jest utrzymanie ciała w danym kształcie, proporcjach oraz zachowanie odpowiednich ułożeń organów wewnętrznych. Jego typ budowy jest zależny od miejsc zasiedleń danego gatunku. Konstrukcja szkieletowa u ryb jest powiązana z warunkami zewnętrznymi (ciśnienie). Nieznajomość przez akwarystę tych procesów prowadzi często do znacznego osłabienia ryb i jest też częsta przyczyną nieudanych aklimatyzacji.

Śluz

Śluz pokrywa ciało ryby. Pełni on bardzo ważną rolę ochronną u ryb (przed np. pleśniawkami, grzybicami czy organizmami pasożytniczymi). Bierze on także udział w procesach fizycznych mających zapewnić rybie pokonanie oporów napotykanych w środowisku wodnym w czasie poruszania się. Nawet w dobrym warunkach regeneracja uszkodzonej warstwy śluzu może trwać  kilka miesięcy. Każdy akwarysta winien traktować śluz jako pierwsza tarczę ochronną u ryb. Ważnym zadaniem dla akwarystów jest stworzenie takich warunków, by regeneracja tej warstwy była jak najszybsza.

Układ oddechowy

Mięśnie pokryw skrzelowych odpowiedzialne są za proces wymuszania przepływu wody przez skrzela. Konstrukcja i powierzchnia skrzeli jest ściśle powiązana z wiekiem i wielkością ryby!. Proces pozyskiwania tlenu do krwiobiegu odbywa się w bardzo dobrze ukrwionych płatach (blaszki, listki) skrzelowych. Skrzela uczestniczą także w procesie wydalania szkodliwych substancji z organizmu. Na podstawie ruchu pokryw skrzelowych oraz koloru samych blaszek akwarysta może rozpoznać pierwsze objawy chorobowe niektórych chorób lub uzyskać cenną informację o zmianie właściwości fizyko-chemicznej wody w akwarium. Układ oddechowy jest ściśle powiązany z układem krwionośnym. Układ krążenia jest odpowiedzialny za dostarczanie tlenu do mięśni ryb oraz usuwanie z nich toksyn. Ryba poprzez złe składniki diety może być podatna na zaburzenia układu krwionośnego.

Układ pokarmowy

Ciekawostką i zarazem cenna uwagą dla akwarystów będzie to, że żołądek u ryb ma możliwość wielokrotnego powiększania swej objętości. Ma on wpływ na działanie takich narządów jak nerki, pęcherz pławny, układ rozrodczy i układ ruchu. Może to zachwiać procesami odpowiedzialnymi za ochronę organizmu przed chorobami.

Pokarm z żołądka trafia do jelit po czym resztki są transportowane do układu wydalniczego.

Wiele gatunków wyspecjalizowało w drodze ewolucji szczególne przystosowania tego układu. Poznanie wzajemnych zależności między układem pokarmowym, a niektórymi narządami wewnętrznymi ryby daje nam możliwość wpływania na kondycję oraz samopoczucie ryb. W układzie wydalniczym najważniejszymi narządami są nerki oraz cewka moczowa. To na podstawie zmian w funkcjonowaniu układu wydalniczego rozpoznajemy większość chorób.

Powrót do strony głównej              Pojęcia genetyczne       A-E       F-K       L-Q       R-Z