Synodontisy z Tanganiki – nowa systematyka

Przygotował: Daniel Miłaczewski

 

Odkąd w akwariach pojawiły się giętkozęby, zamieszkujące interesujące nas jezioro (koniec lat 70 ubiegłego wieku), na ich temat ukazało się bardzo niewiele opracowań. Znaczną ich część stanowią artykuły napisane przez takich jak my hobbystów, najczęściej bez naukowego przygotowania z dziedziny biologii czy dokładniej ichtiologii. Naturalną konsekwencją tego stanu rzeczy był wręcz niewyobrażalny chaos panujący w systematyce omawianych w niniejszym, szkicowym opracowaniu zwierząt.

Kolejną sprawą wpływającą na taki a nie inny stan rzeczy było niemałe zainteresowanie, jakim cieszą się te sumiki wśród akwarystów. Oczywiście w porównaniu z pielęgnicami, zainteresowanie to niestety, wciąż pozostaje marginalne – jednak z moich własnych obserwacji wynika, że wcześniej lub później prawie każdy akwarysta, którego pasją są pielęgnice jeziora Tanganika zaczyna myśleć nad uzupełnieniem swoich akwariów wyjątkowymi mieszkańcami, jakimi są giętkozęby. W związku z tym firmy zajmujące się odłowem ryb w Tanganice najczęściej posiadają kilka gatunków sumików w swej ofercie. Często jednak wspomniane firmy nie kłopoczą się (przeciwnie niż w przypadku pielęgnic) podjęciem chociażby próby poprawnej identyfikacji oferowanych przez nie synodontów. Do akwariów trafiają więc ryby, które są błędnie oznaczone lub w ogóle sprzedawane jako „Synodontis mix”. Do tej pory praktycznie nie było możliwe stuprocentowe oznaczenie, jakie gatunki wąsatych mieszkańców Tanganiki trzymamy w akwariach. Tak drogi czytelniku, nawet u najpopularniejszego S. multipunctatus wśród ryb pochodzących z tego samego transportu zdarzały się osobniki różne od siebie w dość wyraźny sposób. Cóż, więc pozostawało akwarystom? Intuicja i wyczucie. Bardziej rozsądni hobbyści unikali trzymania w tych samych akwariach sumików pochodzących z różnych importów, nawet jeżeli miejsce odłowu było takie same. W przeciągu ostatnich dwóch miesięcy sytuacja uległa znacznej poprawie za sprawą trzech opracowań poświęconych wyłącznie synodontom z Tanganiki! 🙂

Pozwoliłem sobie zebrać najnowsze wiadomości z dziedziny systematyki omawianych sumokształtnych i przedstawić je kolegom i koleżankom. Zaznaczam jednak, że jest wielce prawdopodobne, iż w najbliższym czasie opracowanie to ulegnie uzupełnieniu lub zmianie.

Jak dotąd opisanych naukowo było 6 gatunków giętkozębów zamieszkujących Tanganikę:

Synodontis granulosus
Synodontis dhonti
Synodontis tanganaicae
Synodontis polli
Synodontis multipunctatus
Synodontis petricola

Obecnie zamieszkujących Tanganikę, opisanych naukowo giętkozębów jest 11:

Synodontis dhonti
Synodontis grandiops n. sp.
Synodontis granulosus
Synodontis ilebrevis n. sp.
Synodontis irsacae n. sp.
Synodontis lucipinnis n. sp.
Synodontis nigromaculatus
Synodontis multipunctatus
Synodontis petricola
Synodontis polli
Synodontis tanganaicae

Synodontis grandiops został wyodrębniony z Synodntis multipunctatus. Była to do tej pory odmiana nazywana przez akwarystów „big eye”. Różni się od S. multipunctatus większą średnicą oka oraz liczbą promieni w płetwach piersiowych (siedem w porównaniu do ośmiu u S. multipunctatus).

Synodontis ilebrevis został wyodrębniony z Synodontis polli. Na dzień dzisiejszy wiem tylko, że różni się odS. polli budową i długością układu pokarmowego oraz kształtem wyrostków na skórze.

Synodontis irsacae. Historia tego sumika jest bardzo ciekawa gdyż już po raz drugi został uznany za osobny gatunek. Wcześniej Poll zadeklarował, iż jest to tylko synonim S. dhonti.

Znany był akwarystom jako S. sp. cf. dhonti „Dwarf”.

Synodontis lucipinnis był dotąd znany jako S. sp. cf. petricola „Dwarf”.

 

Jestem ciągle w trakcie zbierania i porządkowania danych, więc jak już wspomniałem w najbliższym czasie należy spodziewać się uzupełnienia tego artykułu. W uzupełnieniu pojawią się prawdopodobnie fotografie obrazujące różnice pomiędzy nowymi, a starymi gatunkami.