Nazewnictwo taksonomiczne, dodatki nazewnicze, odmiana lokalna, forma lokalna.
Jacek Krawczyk
Zdając sobie sprawę, że wielu akwarystom może sprawić problem odczytanie i zinterpretowanie nazewnictwa taksonomicznego, dodatków nazewniczych oraz form, czy odmian lokalnych pozwolę sobie na małe wyjaśnienie.
Wszystkie poznane dotąd ryby są zaszeregowane do kategorii systematycznych. Przypisywanie do nazewnictwa taksonomicznego trwa cały czas od XVII wieku.
Najniższą kategorią systematyczną jest gatunek, wyższą jest rodzaj.
Przykład:
Xenotilapia papilo
gdzie Xenotilapia – rodzaj, papilo –gatunek
Winniśmy wiedzieć także, że gatunek to wspólnota rozrodcza populacji, izolowana rozrodczo od innych wspólnot, która zajmuje określoną nisze ekologiczną (Mayr 1982). Niejednokrotnie spotykamy się z taką rybą, gdzie nie możemy określić 100% przynależności gatunkowej, natomiast mamy pewność do jakiego rodzaju należy. W tym przypadku używany jest skrót sp., z łaciny ,,species,,.
Przykład:
Xenotilapia sp.
Często robiąc zdjęcie rybie następują przekłamania /kolorystyczne, proporcji ciała itp./. W takim przypadku gdy dana fotografia, opis, rysunek nie daje pewności do przynależności gatunkowej, a różnice są bardzo małe i nie występują w opisach innych gatunków spotykamy skrót cf., z łaciny ,,confero,,. Przy skrócie cf. musimy znaleźć wskazanie gatunkowe.
Przykład:
Xenotilapia cf. papilo
Jeśli napotykamy rybę, u której określenie przynależności gatunkowej budzi większe wątpliwości, a różnice nie są opisane w innym gatunku to napotykamy skrót aff. z łaciny ,,affinis,,. Przy tym skrócie także musimy znaleźć najbliższe wskazanie gatunkowe.
Przykład:
Xenotilapia aff. papilo
Skróty cf. oraz aff. są często potocznie określane jako zabezpieczenia, przed mylnym zaszeregowaniem gatunkowym .
W wyniku zwiększenia ilości odławianych ryb dla celów handlowych napotykamy w nazewnictwie dodatkowo tak zwane odmiany lokalne i formy lokalne. W obydwóch przypadkach dodatki te są zaczerpnięte najczęściej z języka lokalnego lub angielskiego. Odmianą lokalną przyjętą dla celów handlowych określamy dokładne miejsce odłowu /występowania/ danego gatunku .
Przykład:
Xenotilapia papilo Tembwe
gdzie Tembwe określa miejsce odłowu ryby lub jej występowanie. Dodatkowo przy odmianach lokalnych możemy znaleźć zaczerpnięte z języka angielskiego wskazania pochodzenia: plaża, wyspa, zatoka, skały.
Jeśli w odmianie lokalnej napotykamy na dalszy podział pod względem różnicy wybarwienia spotkamy dodatki określające tą różnice /w języku angielskim /.
Przykład:
Xenotilapia papilo Tembwe sunflower
gdzie sunflower określa nam formę odmiany lokalnej o charakterystycznym wybarwieniu. Często napotkamy w języku angielskim określenia bezpośrednio wskazujące na ta różnice, jak np.: płonący grzbiet, płonące boki, forma żółta itd.
Pamiętać musimy, że nazwy odmian lokalnych raczej nie ulegają zmianom, natomiast nazwy form lokalnych zmieniają się bardzo często, tak więc może się zdarzyć, że spotkamy tą samą rybę pod dwoma różnymi formami lokalnymi w opisie.
Jacek Krawczyk