Nazewnictwo akwarystyczne F-K
Glonożercy – ryby morfologicznie i behawioralnie przystosowane do odżywiania się głównie glonami. W jeziorze Tanganika należą do nich :Cyatopharynx, Eretmodus, Ophtalmotilapia, Oreochromis, Petrochromis, Pseudosimochromis, Tropheus, oraz Telmatochromis.
Morfologiczne przystosowanie trofeusów dotyczy głównie budowy aparatu gębowego: wiele nieruchomych, dwuwierzchołkowych zębów w przedniej części zewnętrznego rzędu i kilka stożkowatych zębów w bocznej części pyska. Małe trójwierzchołkowe zęby tworzą wewnętrzny szereg. Duże dwuwierzchołkowe zęby formują tnący brzeg . Ryba energicznie uderza w powierzchnie skały lub kamienia pokrytą peryfitonem i rozrywa glony nitkowate, pobierając zarazem jednokomórkowe. Przystosowanie dotyczy również budowy układu pokarmowego – bardzo długie, spiralnie skręcone jelita – nieprzystosowane do trawienia wysokokalorycznych pokarmów.
Ryby z rodzaju Tropheus pobierają niewiele planktonerów z toni wodnej nawet w ich wczesnych okresach odżywiania (narybek wielu glonożerców początkowo odżywia się zooplanktonem).
Glonożercy z reguły trzymają się niewielkiej głębokości, bo tylko na takiej słońce operuje wystarczająco mocno by pobudzić do rozwoju glony. Ze względu na podłoże jakie potrzebne jest glonom glonożercy zamieszkują przeważnie obszar skalistych brzegów oraz raf.
Trofeusy w akwariach należy karmić pokarmem bardzo urozmaiconym z których przynajmniej jeden powinien być najwyższej jakości.
Habitat (siedlisko, adres ekologiczny) – miejsce występowania określonych gatunków, które z racji istnienia i wzajemnego oddziaływania konkretnych elementów przyrody ożywionej i nieożywionej zyskują odpowiednie warunki do życia i rozwoju.
Heterozja – zwiększony wigor mieszańców pierwszego pokolenia. Heterozja powoduje, że pierwsze pokolenie mieszańców jest wyjątkowo zdrowe, piękne i agresywne. Cechy te w kolejnych pokoleniach zanikają. Heterozja jest zjawiskiem przejściowym, w naturze mieszańce są odrzucane lub niepłodne.
Każdy akwarysta powinien dbać o to, by w jego akwarium pływały ryby które się nie krzyżują ze sobą.
Imprinting – wpajanie – wdrukowanie – nabywanie zachowań na podstawie obserwacji rodziców, zakodowanie wzorów zachowań w najwcześniejszej fazie rozwoju, utrwalanie w świadomości bodźców wzrokowych, dotykowych lub innych organów zmysłów.
Z wieloletnich obserwacji hodowców ryb z rodzaju Tropheus wynika iż samice, które jako narybek zostały oddzielone wcześniej od matki (np. do inkubatora) nie potrafią prawidłowo inkubować swojego potomstwa (np. zjadają, wypluwają jaja). Samice takie mogą potrzebować kilku aktów tarła zanim nauczą się inkubować jaja dostatecznie długo, podczas gdy te , które przeszły przez okres imprintingu w sposób naturalny dochowują się potomstwa już z pierwszego tarła. Narybek uczy się zachowań opiekuńczych (kojarzy bodźce) od swoich rodziców. Zjawisko to zbadał i opisał Lorenz na podstawie zachowań piskląt gęsi.
Zatem bardzo ważne jest aby samice miały zawsze możliwość dopełnienia opieki nad swym potomstwem, a tym samym przekazały tę umiejętność kolejnemu pokoleniu.
Inkubacja – wylęg wcześniej złożonych i zapłodnionych jaj w pysku samicy ( lub samicy a następnie samca) – jest to objaw wysokiej specjalizacji rozrodczej , forma opieki nad ikrą i młodymi. Okres rozwoju ikry i larw jest różny, zależy od gatunku i warunków środowiska w jakim ryby przebywają. U ryb z rodzaju Tropheus inkubacja trwa ponad 4 tygodnie przy temperaturze 27 * C, ilość składanych ziaren ikry waha się od kilku do 20 szt. Narybek opuszczający jamę gębową matki ma ok. 7mm i natychmiast rozpoczyna samodzielne żerowanie.
U niektórych gatunków narybek w razie niebezpieczeństwa i na noc powraca jeszcze do pyska samicy.
Wylęganie w pysku rozwinęło się u przodków pielęgnic składających ikrę na podłożu, jako reakcja na niestabilne warunki środowiskowe, dla obrony gniazd i rozwoju larw lub jako reakcja na silną konkurencję i zagrożenie młodzieży ze strony drapieżników.
Prawdopodobnie głównym czynnikiem ewolucji inkubowania jaj w pysku mógł być niedobór pokarmu , odpowiedniego dla najmniejszych larw. Opłacalne zatem stało się produkowanie mniejszej liczby większych jaj, z których wylęgają się większe , bardziej samodzielne larwy.
Samice podczas inkubacji mogą nie pobierać pokarmu wcale lub pobierać go dla chronionych w pysku młodych i dla siebie.
W jeziorze Tanganika do ryb inkubujących młode w pysku (gebaczy) należą : Asprotilapia , Cyphotilapia , Cyprichromis , Ectodus, Eretmodus , Haplochromis ,Haplotaxodon , Perrisodus , Petrochromis , Pseudosimochromis , Simochromis , Spathodus , Tanganikodus , Tropheus i Xenotilapia.
Inkubator – urządzenie służące do sztucznego wylęgu jaj. Samice gębaczy pochodzące ze sztucznego wylęgu (pozbawione opieki rodzicielskiej) prawdopodobnie będą źle sprawować opiekę nad własnym potomstwem. Wielu hodowców dla uzyskania większej ilości narybku (większych zysków finansowych) odbiera samicom gębaczy jaja zanim dojrzeją i umieszcza w inkubatorze – jest to praktyka niegodna odpowiedzialnego akwarysty.
W przypadku gatunków u których samica nie troszczy się o potomstwo, sztuczny wylęg nie wywiera istotnego wpływu na umiejętności rodzicielskie ryb.
Inkubator w hodowli gębaczy powinien być stosowany wyłącznie dla ochrony porzuconych jaj. (patrz – imprinting)
Kwarantanna – okresowe odosobnienie ryb mające na celu uwolnienie od wszelkich pasożytów i chorób.
Zbiornik kwarantannowy powinien mieć ok. 30 % objętości zbiornika głównego (najlepiej ok. 100 l – zależy to jednak od ilości ryb)., dojrzały filtr, napowietrzanie. Można w nim zrezygnować z dekoracji, podłoża, roślin, dobrze jest zapewnić rybom kryjówki. Do obsługi zbiornika kwarantannowego konieczne jest stosowanie zupełnie oddzielnego sprzętu : siatek, węża do podmiany, wiadra itp. w celu uniknięcia przeniesienia ewentualnych chorób ( lub po każdym użyciu przeprowadzać sterylizację ).
Podczas kwarantanny nie powinno się profilaktycznie dodawać do wody Metronidazolu i antybiotyków ponieważ stymuluje to powstawanie szczepów bakterii odpornych na leki, oraz niepotrzebnie stresuje i osłabia ryby! Jedynymi środkami które można dodawać do wody to specyfiki chroniące śluz u ryb, witaminy i uzdatniacze wody.
Zanim ryby zostaną wpuszczone do docelowego zbiornika powinny odbyć co najmniej 4 tygodniową kwarantannę. Kwarantanną powinno się obejmować wszystkie nowo zakupione stworzenia które maja się znaleźć w głównym akwarium np. ślimaki, jak również rośliny.